Geschiedenis en Interieur
Oorspronkelijk stond op deze plaats aan de Dorpsstraat een gotisch kerkgebouw uit de 14e eeuw.
In 1783 was dit kerkgebouw echter zo vervallen, dat tot nieuwbouw werd besloten. 
Gravure Dorpsstraat Zegwaart uit 1762 met de eerdere Middeleeuwse kerk
Het huidige kerkgebouw is gebouwd in de periode 1785-1787 en werd ontworpen door Jan Giudici, een architect van Italiaanse afkomst, die woonde en werkte in Rotterdam.
De uit 1642 daterende toren, op een bakstenen voet uit de 15e eeuw, werd bij de nieuwbouw van de kerk gehandhaafd.
De statige ingangspartij aan de noordzijde, waar vroeger de ambachtsheren van Zoetermeer en Zegwaard de kerk binnenkwamen, is in streng classicistische stijl uitgevoerd. Aan die noordgevel vinden we een bord met vermelding van de legging van de eerste steen, een tweede steen ligt achter in het koor van de kerk en vermeldt de voltooiing van het kerkgebouw.
De Oude Kerk is sinds de restauratie in 1970 door Piet van de Sterre uit Leiderdorp een Rijksmonument.
Foto: Christiaan Verschoor
Het interieur
Het inwendige van de kerk wordt door vier pijlers verdeeld in een ruimte, die de vorm heeft van een Grieks kruis, een kruis met vier ongeveer even lange armen.
Door de grote raampartijen en de wit gestucte muren heeft de kerkzaal een prettig licht interieur.
Vanwege de fraaie akoestiek van de ruimte, met veel galm, is deze ook zeer geschikt voor concerten.
De Westzijde met het monumentale Lohman orgel uit 1838.
Blik richting de Oostzijde, met achterin het koor-gedeelte op dezelfde plaats als in de oorspronkelijke middeleeuwse kerk. Rechts van het midden is het Breetvelt koororgel te zien, met links daarvan de deur naar aanbouw De Herberg.
De Noordzijde met de herenbanken en het sierlijke ronde venster boven de ingang.
De kansel uit 1787 is rijk versierd in Lodewijk XVI-stijl en toont drie reliëfs met Bijbelse gebeurtenissen.
Op de voorzijde: "Mozes ontvangt de stenen tafelen met de Tien Geboden"
Op de deur aan de linkerzijde: "Mozes bij de brandende braamstruik"
Op de deur aan de rechterzijde: "De verkenners van het Heilige Land met de druiventros uit Escol"
De kansel en het doophek werden vervaardigd door Franciscus van Ursel uit Antwerpen. Van het oorspronkelijke doophek zijn nog twee stukken te zien aan de zijkanten van de kerkenraadsbanken.
De vier oude psalmborden aan de pilaren hangen, zijn van de hand van J. Robijn uit Rotterdam. Op deze borden is aangegeven: Psalm 132: 8, 9 en 10. Deze verzen zijn gezongen bij de ingebruikname van de kerk in het najaar van 1787. 
De vier kleine kronen in de kerk, met wapenschilden, dateren uit de periode 1625-1650. De twee grotere kronen zijn uit de 18e eeuw. De grootste kroon in het centrum is een geschenk van de Hervormde Vrouwenvereniging "Fébé" na de restauratie van 1967-1970.
De kerk bezit twee avondmaalsbekers met het jaartal 1679, waarschijnlijk het schenkingsjaar, die vervaardigd zijn in 1647 in Haarlem en in 1649 in Leiden.
Opvallend zijn ook de herenbanken met luifels en wapenschilden. Deze banken zijn speciaal vervaardigd als zitplaatsen voor de ambachtsheren van de oude dorpen Zegwaart en Zoetermeer. Een ambachtsheer is qua functie enigszins te vergelijken met de huidige functie van burgemeester.
Op de linker herenbank van Zegwaart ziet men het wapen van de familie Osy, ambachtsheer van Zegwaart, geflankeerd door twee leeuwen met banieren, met daaronder de wapenspreuk van de Osy's: "Arte, Labore, Patientia" (Kunstig, Werkzaam, Geduldig). 
De rechter herenbank van Zoetermeer draagt de wapens van mr. Gerard van Aalst Schouten, ambachtsheer van Zoetermeer, en van zijn echtgenote Elisabeth van Reverhorst.
In het midden is het oude wapen van Zoetermeer met de meerbloemen te zien.
De middelste zogenaamde regerings- of schoutenbank, die was bedoeld voor de gemeentelijke gezagsdragers, toont een opengeslagen boek met herdersstaf, de tafelen der Wet, het vuur van Gods aanwezigheid en de spreuk: "Onus leve pondus grave": Lichte last (het Evangelie), Zwaar gewicht (de Wet).
Het koor werd oorspronkelijk afgesloten met een smeedijzeren hek. Bij de restauratie heeft men dit hek tegen de oostmuur geplaatst, zodat de koorruimte nu gebruikt kan worden voor de avondmaalsviering en als podium voor koren en ensembles.
De restauratie werd uitgevoerd in de jaren 1967-1970. Vrijwel alle banken werden toen door stoelen vervangen. Het schilderwerk werd weer uitgevoerd in de oorspronkelijke kleuren, met rood als basiskleur.
Op deze foto die rond 1929 is gemaakt (dus voor de grote restauratie), zijn de oorspronkelijke kerkbanken en het doophek nog te zien. De orgelkas en de orgelgalerij hadden een witte kleur, die in 2002 weer is teruggebracht naar de oorspronkelijke licht mahonierode kleur. Achter het orgel waren destijds draperieën geschilderd. Rond 1918 was de kerk al voorzien van elektrische verlichting. 
Van 1970 tot 2019 stonden er rieten stoelen in de kerkzaal, die via houten latten op de vloer waren gekoppeld.
In het voorjaar van 2002 is een grote onderhoudsbeurt uitgevoerd. Alle door houtrot aangetaste roeden van de ramen van de kerk zijn vervangen en de kozijnen zijn waar nodig gerepareerd. De ramen zijn voorzien van dubbel glas en er zijn extra uitzetramen aangebracht voor een betere ventilatie. Alle ramen zijn opnieuw geschilderd en al het pleisterwerk in de kerk is opnieuw gesausd. Ook vond toen een restauratie van het orgel plaats en werd de orgelkas in de huidige mahoniehouten kleur geschilderd.
In 2017 werd de kerktoren uitgebreid gerestaureerd, met financiële steun van de overheid, de kerk en vele donateurs.
De rieten stoelen die in 1970 de oude houten kerkbanken hadden vervangen, werden na jarenlang gebruik op hun beurt in 2019 vervangen door een nieuw type stoel, dat makkelijker verplaatsbaar, snel te koppelen en bovendien stapelbaar is. Hierdoor is de indeling van de kerkzaal eenvoudiger te wijzigen.
Sinds enkele jaren wordt de audiovisuele installatie in de kerkzaal in fasen gemoderniseerd.
In 2024 zijn de plafonds en muren opnieuw gewit en zijn de grote gordijnen vernieuwd.
Aanbouw "De Herberg"
Aanbouw "De Herberg", rechtsonder zichtbaar.
Foto: Christiaan Verschoor
In maart 2020 werd de nieuwe aanbouw aan de kerk, "De Herberg", in gebruik genomen. Dit moderne gebouw bevat op de begane grond een ruime foyer met diverse faciliteiten en op de eerste etage twee aparte kleinere zalen.
De Herberg biedt praktische ruimte voor activiteiten van de kerkelijke gemeente en voor verhuur, zoals bruiloften, recepties, cursussen en andere bijeenkomsten. Ook kunnen musici en koren zich hier voorbereiden op concerten in de kerkzaal.
Kortom, vele nieuwe gebruiksmogelijkheden, ook in combinatie met de 18e eeuwse kerkzaal, die via een toegangsdeur met De Herberg is verbonden.
Bent u geïnteresseerd in het huren van de kerkzaal of de ruimten in De Herberg?
U kunt dan hier meer informatie vinden:
Huren van de kerkzaal
Huren van de zalen in De Herberg
Andere informatie
Voor meer details met betrekking tot het interieur van de kerk, zie de Interieurkaart
Voor informatie over de kerkelijke gemeente van de Oude Kerk en haar activiteiten,
zie: Protestantse Wijkgemeente Oude Kerk Zoetermeer
Het is mogelijk de toren van de Oude Kerk virtueel in 3D te beklimmen!
Gebruik daarvoor deze link:
3D beklimming kerktoren
